We vinden complimenten geven maar soft. En we voelen ons vaak ongemakkelijk als we er één krijgen. Hierdoor is de verhouding tussen complimenten en kritiek in veel teams (en relaties) volledig zoek.
Kritisch volk
Ik weet nog goed dat mijn zoon voor het eerst sommen maakte op de basisschool. Hij had ze alle tien goed. Toen hij het blaadje terugkreeg stond er bovenaan ‘nul fout’. Waarom had de juffrouw niet opgeschreven hoeveel antwoorden er goed waren?
Als Nederlanders staan we bekend als een kritisch volk. Zelfs als alle opgaven goed zijn, wordt de nadruk gelegd op wat mis had kunnen gaan.
Mensen hebben waardering nodig
Ook veel werkgevers en managers hebben niet door hoe belangrijk het geven van complimenten is. Net zoals een plant licht, gezonde voeding en water nodig heeft om tot bloei te komen, hebben we als mensen waardering nodig. Als de bodem waarin een plant staat zuur is, raakt deze beschadigd en krijgen schimmels vrij spel. Zo leidt negatieve aandacht tot een verzuurde sfeer. Daar worden werknemers letterlijk ziek van. Het is beter om je te richten op zaken die wel goed gaan. Kortom: besproei de planten, niet het onkruid.
Het belang van complimenten
Een compliment is een positieve waardering van een geleverde inspanning, prestatie of resultaat. Hierdoor wordt het beloningscentrum in ons brein geactiveerd. De hoeveelheid dopamine neemt toe en dat geeft een goed gevoel. Een compliment versterkt het zelfbeeld van de ontvanger en zorgt voor een betere onderlinge relatie. Een goede pluim werkt zelfs motiverender dan cadeaus, een promotie of contant geld (mits iemand tevreden is met zijn salaris). Door regelmatig in het openbaar complimenten te geven stimuleer je een cultuur waar mensen positief over elkaar praten. Tot slot wordt ons aandachtsfilter positief gestuurd door de beslissing om te complimenteren omdat je op een andere manier naar mensen gaat kijken. Je krijgt meer oog voor het positieve in de ander. Daar word je zelf ook blijer van. Bekijk voor een prachtig voorbeeld deze video met chef-kok Gordon Ramsey.
Hoe kun je beter worden in het geven van complimenten?
Het geven van complimenten is dus een cruciale vaardigheid, maar hoe doe je dat precies?
#1. Complimenteer veel
Marcial Losada heeft tien jaar lang goed en slecht presterende teams onderzocht. De optimale verhouding tussen positieve en negatieve interacties is 2,9013. Dit houdt in dat er ongeveer drie positieve opmerkingen, ervaringen en/of gelaatsuitdrukkingen voor nodig zijn om de verkrampende effecten van één negatieve ongedaan te maken. Duik je onder dit kantelpunt, dat bekendstaat als ‘de Lijn van Losada’, dan zullen de prestaties in een werkomgeving eronder lijden. Gottman’s vuistregel voor gelukkige huwelijken is zelfs: 5x zoveel positieve interacties als negatieve. Om een positieve sfeer te bewerkstelligen dien je dus minstens drie keer zoveel complimenten te geven als klachten of kritiek. Dat lijkt wellicht overdreven voor ons als nuchtere Nederlanders. Aan de andere kant: wie krijgt er ooit genoeg van om positief over zichzelf te horen spreken?
#2. Wees oprecht en specifiek
Geef complimenten belangeloos. Laat complimenten een uitdrukking zijn van jouw positieve instelling en niet een middel om iets gedaan te krijgen. Dan wordt een compliment positief beleefd en voorkom je dat mensen gaan denken dat je iets van hen nodig hebt. Een goed compliment vereist dat je een beeld hebt van de progressie die iemand heeft geboekt. Dan kun je vertellen wat je precies in of aan iemand waardeert en waarom. Zeg niet ‘mijn complimenten’, want dat is op jezelf gericht. Je gesprekspartner heeft dan geen idee waar je op doelt. Blijf op de ander gericht. Denk je dat je slijmt of overdrijft? Dan begint de ander het waarschijnlijk net lekker te vinden. 
#3. Geef complimenten zo snel mogelijk
Sommige leidinggevenden geven hun complimenten aan het eind van het jaar, of erger nog: als iemand weggaat bij de organisatie. De gedachte hierachter is om iemand in het zonnetje te zetten zodat hij zich niet vervelend zal voelen. Het tegenovergestelde wordt vaak bereikt. Een compliment wanneer de actie net is afgerond bepaalt voor een groot deel het beeld dat medewerkers hebben rond de hele actie. Juist nu we vaker thuiswerken en het directe contact met onze collega’s missen, hebben we extra behoefte aan een pluim.
#4. Complimenteer de houding en niet (alleen) de vaardigheden
Onderzoek van Eddie Brummelman laat zien dat kinderen die worden gecomplimenteerd om hun vaardigheden (‘Wat kun jij dat goed’) zich anders ontwikkelen dan kinderen die worden gecomplimenteerd om hun houding (‘Wat heb jij ontzettend je best gedaan’). De eerste groep ging na verloop van tijd alleen taken doen waarvan ze zeker wisten dat ze zouden slagen. Ze gingen uitdagingen uit de weg omdat ze dan complimenten zouden mislopen. De kinderen die gewaardeerd werden om hun houding of inspanning, bleven nieuwe uitdagingen aangaan.
#5. Sluit aan bij het beeld dat de ander over zichzelf heeft
Leef je in door je af te vragen wat de behoefte is van de ander. Houd daar rekening mee bij het geven van je compliment. Bij het ontvangen van een compliment laten we de sociale status van de complimentengever meewegen. Krijg je een compliment van je leidinggevende of iemand tegen wie je opkijkt? Dan heeft het compliment meer waarde.
Kortom: complimenteer veel, wees oprecht en specifiek, geef complimenten zo snel mogelijk, benoem vooral de houding en sluit aan bij het beeld dat de ander over zichzelf heeft.
Wie ga jij op deze vandaag een hart onder de riem steken?
Wil jij leren om de planten te besproeien in plaats van het onkruid?
